Với nhiều dự án, nhà thầu Việt thường lép vế trên "sân nhà” Ám ảnh nhà thầu Trung Quốc Nền kinh tế của Việt Nam đang chỉ ra thực trạng, các công trình liên lạc xây dựng, các nhà máy điện, nhà máy xi măng đang bị các nhà thầu ngoại chi phối, lũng đoạn. Mà khi được chỉ mặt điểm danh cụ thể thì cái tên "nhà thầu giá rẻ Trung Quốc” được nhắc đi nhắc lại nhiều lần. Một con số thống dịch vụ chuyển nhà uy tín kê của Viện Nghiên cứu cơ khí: từ năm 2003-2013, VN có 20 dự án nhiệt điện thì có đến 2/3 số lượng dự án thuộc về nhà thầu Trung Quốc. Quy ra con số cụ thể là 15 dự án. Một điều tra khác của Bộ Kế hoạch - Đầu tư chỉ ra: trong vòng 10 năm trở lại đây các nhà thầu Trung Quốc luôn thắng thế ở các dự án năng lượng, phân bón, hóa chất...Đặc biệt nhà thầu Trung Quốc đã thắng đậm khi tham gia dưới dạng EPC - chìa khóa trao tay. Trong các gói thầu xây lắp, các nhà thầu Trung Quốc chiếm tới 50% giá trị gói thầu. Thị trường thầu ở Việt Nam được mong là mảnh đất màu mỡ. Bất chuyển nhà < Ông Dương Văn Cận, Tổng thư ký Hiệp hội Nhà thầu từng đưa một công ty chuyển nhà uy tín cứ liệu, trong vơ hệ thống đường ống nước của TP Hồ Chí Minh, đề nghị nhà thầu khi tham gia phải có kinh nghiệm làm đường ống nước phi 200. Thế nhưng các nhà thầu Việt Nam lúc bấy giờ không có loại ống này. Thành thử, nhà thầu nội đã bị ép sân và "thua đẹp” trên sân nhà chỉ với một chi tiết rất nhỏ. Nhà thầu nội bi bét, khó lớn? Vì sao nhà thầu nội lại lép vế? Nhà thầu Việt cần làm gì để thắng thầu? Tại sao các chủ đầu tư lại ưu tiên tuyển lựa nhà thầu giá rẻ? vì sao nhà thầu nội mãi không lớn được? Những câu hỏi này đã được đặt từ lâu nhưng chưa có hướng giải quyết. Thật ra nguyên tắc cứng trong đấu thầu là nhà thầu phải có năng lực tài chính. Trong khi đó, các nhà thầu nội bây giờ gặp rất nhiều khó khăn về thu xếp tài chính, thiết bị còn yếu, năng suất cần lao thấp khiến nhà thầu nội thua cuộc. Các nhà thầu nhỏ thì "tay không bắt giặc”, còn các nhà thầu lớn có tập đoàn, tổng công ty, có nhà băng đứng sau làm hậu thuẫn khi tham gia công tác thầu gặp rất nhiều thủ tục phải giải trình. Uy tín của nhà thầu nội vì thế không lớn. Còn về phần trách nhiệm? Nhà thầu nội cũng yếu trong lập biểu đồ diễn tiến, các đơn vị không tính tình, lường hết mọi phí tổn nên khi thực hiện, phát sinh tăng chuyển nhà giá rẻ hà nội giá thành, làm mất niềm tin của chủ đầu tư. Điểm quan yếu nữa là công tác đấu thầu tại Việt Nam thẳng thớm bị biến tướng thành công tác đấu giá. Tức thị chủ đầu tư nhất nhất lựa chọn những nhà thầu giá rẻ. Nhiều hồ sơ thầu lập ra không đáp ứng có thể yếu về kỹ thuật nhưng nếu như phần giá được "vẽ ra” cạnh tranh thì được ưu tiên cho vào vòng trong. Và khi công tác đấu thầu được quy về nguyên tố giá thì nhà thầu ở phía bên kia biên cương vượt trội. "Có những hồ sơ trong đó có nhà thầu nước ngoài không đáp ứng được về đề nghị chất lượng, kỹ thuật nhưng khi đưa lên lãnh đạo, lãnh đạo bảo đó là "chi tiết nhỏ”. Với cơ chế "cái to thì nói nhỏ, cái nhỏ bảo to” nhà thầu nội mất dần miếng bánh- ông Trần Anh Thái, Phó Giám đốc Công ty TNHH hệ thống kỹ chuyển nhà ở nhật thuật áp dụng chính trực nhận xét. Từ yếu tố chủ quan lẫn yếu tố khách quan, nhà thầu nội ít đường sinh tồn. Chưa kể những điểm mờ trong đấu thầu với thủ thuật "quân xanh - quân đỏ” chưa được khắc phục thì nhà thầu nội chưa thể khẳng định được vị trí trên sân nhà. Từ đây dẫn đến hệ lụy nền cơ khí khó lớn mạnh, nhập siêu liên tục tăng…. Hồ Hương |