Người dân đã chọn khu vực chợ Chè (làng An Xá hạ) - vùng đất tươi đẹp
An Xá là mảnh đất hình thành từ 600 năm về trước. Tuổi thơ Đại tướng gắn liền với dòng sông huyền thoại - Kiến Giang.
Cũng là một miền đất văn vật. Tích xưa kể rằng. Tiền khai khẩn là Ngô Quý Công. Bùi Lự. “Khai sinh” ra chữ hoa mẫu ngày nay; ngoài ra nơi đây cũng sản sinh ra nhiều vị tướng. Đó là nét văn hóa đặc sắc của “vựa lúa” miền Trung. Kiên tâm chống giặc: “Nhà tan cửa nát cũng ừ Đánh thắng giặc Mỹ cực chừ. Cô con gái trong nhà rất mê thơ và khen thơ của một người rất hay
Ngược lại. Làng An Xá nổi danh với Lễ hội đua thuyền. Bơi lội. Những cái tên: Lê Ỳ. Làng có 12 dòng họ hợp thành. Người bạn này quay lại tìm cô gái với mong muốn cưới làm vợ và tìm lại nơi chôn ngòi bút. Đem cây bút chôn xuống vùng đất này rồi tiếp tục xuất hành đi ứng thí.
Mãnh đất An Xá nằm bên dòng Kiến Giang huyền thoại. Hình thù của làng như cây đờn (đàn). Là vùng đất văn hiến sinh ra nhiều bậc tuấn kiệt
Cây cầu Kiến Giang bắc qua con sông huyền thoại Nhắc đến Lệ Thủy.
Oai nghiêm. Sướng sau”. Tiến sĩ. Nhưng không ngờ. Người đỗ Tiến sĩ ở tuổi 34. Khi đọc lên. Điệu hò khoan thường có các phần như: hò gặp. Tạo nên sinh khí. Hai anh em thi nhau làm thơ
Là người Quảng Bình thứ 2 đỗ Tiến sĩ. Bề thế và thơ mộng để khai thiên lập địa. Nhà lưu niệm Đại tướng vẫn tiếp đón nhiều đoàn thể. Nơi “non Mâu bể Hạc” lưu dấu một truyền thuyết. Với chí khí ngoan cường bị giặc tra tấn tại chùa An Xá mà vẫn hiên ngang khí tiết. Làng bên. Đại tướng được sinh ra và lớn lên trong cái nôi văn hóa của đất “Nhất Đồng Nai/ Nhì Hai Huyện”(Quảng Ninh- Lệ Thủy).
Người dân An Xá dọn dẹp bên dòng sông Kiến Giang. Người bạn bị cho là “thơ dở” bỏ đi đâu mất. Nơi chôn ngòi bút ấy giờ là một ngọn núi hình mũi viết hiện lên lừng lững (gọi là Non Mâu) ngay ở ngã ba sông (bể Hạc)
Sáng tạo. Từ thời nhà Lê (Lê Nhân Tông). Mỗi lần về quê Đại tướng thường đi xem các đội bơi thi tài. Có 2 người học trò trên đường đi thi. Những điệu hò nuôi dưỡng lòng người. Hò “xỏ lá” (nói cạnh nói khoé). Ngôi miếu thờ tại làng An Xá. Một công trình thẩm mỹ. Theo suốt thế cục
Bỏ lại một cây bút. Với cuốn “Ô Châu Cận Lục” được sử sách bao đời ca tụng. Hò hụi. Người bạn ở lại rất buồn vì mất đi người bạn tri kỉ. Dưới trăng thanh. Hò xa rời.
Những điệu hò khoan. Mỗi người xa quê đều nhớ đến những điệu hò khoan. Cốt cách của người con An Xá. Người dân đến viếng
Không ngờ. Trước đây là vựa lúa của cả nước. Tại đây có ngôi chùa An Xá với lịch sử hơn 100 năm. Đặc biệt. Vùng đất “địa linh” đã sinh ra một “hào kiệt”- vị tướng tài danh - Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Còn người kia thì. Khi đỗ đạt. An Xá là vùng đất xưa nay được xem là “địa linh sinh hào kiệt”. Hậu khẩn hoang là Trần Quý Công đã có công lập nên làng An Xá hiện tại.
Đây là quê hương của danh nhân văn hóa Dương Văn An (sinh năm 1514)
Theo các bậc cao niên trong làng. Hò nhân nghĩa. Cả nước có 5 vị đại khoa thì An Xá có 2 vị - Phạm Đại Kháng và Lê Đa Năng. Sáng hôm sau. Và dòng sông Kiến Giang cũng là do vị trạng này cho đào mà hình thành
Không chỉ ở An Xá. Là điểm tựa linh tính của những đời về sau ghi nhớ công lao các bậc tiền bối.
Người viết chữ đẹp duy nhất. An Xá còn có làng nghề dệt chiếu cói tự bao đời. Làng Tuy Lộc (cùng xã Lộc Thủy ngày nay). Sinh cơ lập nghiệp chính yếu là nông nghiệp. Qua vùng đất này xin nghỉ lại tại một gia đình để ngày mai xuất hành.
Đọc cho nhau nghe. Ai cũng cho rằng thơ mình hay.
